Aralıklı orucun bağışıklık sistemi üzerindeki olumlu etkileri
Özellikle son dönemlerde, oruç tutmanın insan sağlığında ve metabolizmasında yol açtığı olumlu bulgular ortaya konmuştur. Aralıklı oruç ve Ramazan'da oruç gibi değişik oruç formlarının sadece kilo vermede değil, metabolik göstergeleri de (insülin direnci, kolesterol, enflamasyon) de olumlu etkilediği gösterilmiştir. Bazı durumlarda, aralıklı oruç ile diyabet ilaçlarını (oral ilaçlar veya insülin) bırakabilmek mümkün hale gelmiştir.
Şimdiye dek aralıklı oruç ile ilgili araştırmaların büyük bir çoğunluğu metabolizmaya etkisi üzerinedir. Ancak, Cell'de bu ay yayınlanan bir çalışmada, oruç tutmanın sadece metabolizmaya değil, kanımızda dolaşan ve kronik enflamasyonda rol oynayan monositlere de (bağışıklık sisteminin parçası olan bir tür akyuvar hücresi) etki ettiği gösterilmiştir *. Sağlıklı insanlarda, son yemeğin tüketilmesinden 3 saat sonrasında (tokluk durumu) ve 19 saat oruç sonrasında (oruç durumu) alınan kan örnekleri karşılaştırıldığında, oruç sonrası kan örneklerindeki monositlerin, tokluk durumundaki monositlere göre enflamatuar etkinliğinin ve sayılarının azaldığı kaydedilmiştir. Aynı çalışmada, besinlerden alınan protein ve glukozun enflamasyona yol açan monositleri etkinleştirdiği gösterilmiştir. Oruç tutmanın enflamasyona dayalı kronik hastalıklara olumlu etki yaptığı, ancak akut enfeksiyon durumlarında (aniden gelişen mikroplara dayalı hastalıklarda) monositlerin işlevinde olumsuz bir etki yapmadığı da ortaya konmuştur.
Oruç tutmanın diyabet, karaciğer yağlanması, damar sertliği ve kalp hastalıkları gibi metabolik hastalıklara olduğu gibi, iltihaplı romatizma, multipl skleroz gibi kronik otoimmün (özbağışıklık) hastalıklara da olumlu etki ettiği gösterilmiştir. Bu olumlu etkinin mekanizmalarından bir tanesinin, bu çalışmada gösterildiği gibi monositlerin mobilizasyonu ile ilgili olduğu belirlenmiştir. Kronik enflamasyona neden olan otoimmün hastalıkların tedavi süreci karmaşıktır, ve çeşitli ilaçlar gerekmektedir. Bu ilaçların ağır yan etkileri olduğu gibi, bu maddeler metabolizmayı da olumsuz etkileyebilir. Aralıklı oruç tutmak, tedavi sürecinin etkili ve önemli bir parçası haline gelebilir. Hastanın ve bünyesinin özellikleri göz önüne alınarak, doktor denetiminde aralıklı oruç programı uygulanabilir.
* Jordan, S. et al. Dietary Intake Regulates the Circulating Inflammatory Monocyte Pool. Cell. https://doi.org/10.1016/j.cell.2019.07.050
